Kieswijzer: welke partijen maken groente/fruit goedkoper en vlees/zuivel duurder?
Bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen op 22 november heeft Nederland de mogelijkheid om te kiezen voor een fundamentele verandering in ons voedselsysteem. Dierlijke eiwitten zorgen al jaren voor problemen, of het nou de stikstof problematiek is, klimaatverandering, water- of, landgebruik, of gezondheidsklachten. In deze kieswijzer zoeken wij voor jou uit welke politieke partij het best in staat is deze problemen op te lossen, en welke partijen het meest toegewijd zijn aan de idealen van de True Animal Protein Price Coalition (TAPP Coalitie). We plaatsten 13 november voor 1 week lang op 6 snelweg locaties borden met onderstaande tekst om miljoenen mensen aan te sporen op een partij te stemmen die groente/fruit goedkoper maakt en voor vlees en zuivel een eerlijke prijs invoert. We verwezen naar tappcoalitie.nl voor meer info.
Wij streven naar een eerlijke prijs voor vlees en zuivel, waarin de negatieve gevolgen van consumptie worden meegerekend in de prijs. De opbrengsten van deze eerlijke prijs moeten worden gebruikt om groenten, fruit en vlees/zuivel-vervangers goedkoper te maken, boeren te compenseren en milieuvervuiling te verminderen (ecosysteemdiensten betalingen voor o.a. natuur- en waterbeheer, biologische landbouw, carbon farming etc). Wij hebben 10 politieke partijen een cijfer gegeven op basis van plannen om het voedselsysteem duurzamer te maken:
Score per partij:
D66 [10/10]: D66 ondersteunt belastingen op vlees en zuivel om de financiën te genereren voor het verlagen van de btw op groenten en fruit naar 0%. Dit zou gezonde voedselkeuzes aanmoedigen en consumenten stimuleren om duurzamere opties te overwegen. Ook wil D66 voorrang geven aan ecosysteemdiensten bij alle structurele hulp en projecten. Daarnaast wil D66 ook een stikstof- en broeikasgasheffing invoeren in de landbouw. Deze voorstellen zijn allemaal in lijn met de doelen van TAPP Coalitie.
ChristenUnie [9/10]: De CU wil een normaal BTW tarief voor vlees en zuivel, en daarmee het tarief verhogen van 9% naar 21%. Dit draagt bij aan een eerlijkere vlees- en zuivelprijs. Ook wil de ChristenUnie een stikstofheffing, en subsidies voor ecosysteemdiensten die boeren kunnen leveren. De CU wil verder de btw op groente en fruit verlagen naar 0%. Deze voorstellen zijn in lijn met de doelen van TAPP Coalitie.
Partij voor de Dieren (PvdD) [8/10]: De PvdD is voor een belasting op slachthuizen (vlees) en het heffen van CO2- en stikstofbelasting in de veehouderij. Bovendien willen ze een 0% btw-tarief voor groenten en fruit invoeren. Deze maatregelen zijn redelijk goed in lijn met de doelen van de TAPP Coalitie, zorgen voor een sterke milieuwinst en benadrukken het belang van verantwoorde consumptie en productie. De Partij voor de Dieren wil ook een gezond verdienmodel voor duurzame boeren, en is daarom vóór subsidie en betaling voor ecosysteemdiensten.
Volt [7/10]: Volt wil belastingen heffen op vlees en zuivel, en de opbrengst gebruiken om duurzame producten te stimuleren. Ook wil Volt natuurbeheer en duurzame praktijken van boeren stimuleren. Daarnaast wil Volt een CO2-heffing invoeren bij veehouderijen. Dit sluit aan bij de doelstellingen van de TAPP Coalitie om veranderingen in de voedselindustrie te bewerkstelligen.
GroenLinks-PvdA [4/10]: GroenLinks-PvdA pleit voor een algemene CO2-heffing in alle sectoren, dus ook veehouderij. Dit is een belangrijke stap op weg naar een eerlijke prijs, waarin niet alleen betaald wordt voor de schadekosten door broeikasgassen, maar ook voor andere emisies zoals stikstof en fijn stof (eerlijke prijs voorstel TAPP Coalitie voor vlees en zuivel en eieren). GroenLinks-PvdA pleit ook voor compensatie van ecosysteemdiensten door boeren. Daarnaast wil de partij een heffing op de slacht van dieren, in de praktijk een heffing op vlees. GroenLinks-PvdA wil geen heffing op zuivel, en geen 0% BTW voor groente en fruit.
VVD [3/10]: De VVD wil geen heffing op vlees of zuivel, en wil niet de BTW van groente en fruit verlagen naar 0%. In het voorwoord van het verkiezingsprogramma wordt verwezen naar het principe van "de vervuiler betaalt". Dit wordt vertaald naar "een marktgebaseerd stelsel dat stikstofuitstoot beprijst in de landbouw". VVD-kamerlid Thom van Campen zei tijdens het verkiezingsdebat van TAPP Coalitie en de Jonge Klimaatbeweging voor een CO2 heffingssysteem te zijn in de landbouw (emissiehandel), maar in het VVD verkiezingsprogramma worden hier geen concrete maatregelen genoemd. Ook is de VVD voor het stimuleren van ecosysteemdiensten.
BoerBurgerBeweging (BBB) [3/10]: De BBB is tegen vlees- en suikertaksen, maar heeft er wel voor gekozen om 0% BTW voor groente en fruit op te nemen in haar verkiezingsprogramma. In een verkiezingsdebat dat TAPP Coalitie samen met de Jonge Klimaatbeweging heeft georganiseerd in oktober, liet Cor Pierik (6e op de lijst van BBB) blijken wel open te staan voor een heffing op vervuilende voedselproducten als dat geld oplevert voor ecosysteemdienst betalingen aan boeren. Een aantal van die ecosysteemdiensten komen ook terug in het verkiezingsprogramma, zoals extra geld voor boeren die investeren in bermen, groenstroken, en akkerranden om de insecten- en bijenpopulatie te beschermen.
Socialistische Partij [2/10]: De SP pleit net zoals GroenLinks-PvdA voor een brede CO2-heffing, inclusief de landbouwsector. Daarnaast wil de SP boeren die duurzaam produceren steunen. SP wil de BTW op alle voedingsmiddelen, dus groente en fruit, maar ook vlees en zuivel naar 0% brengen. Hoewel het goedkoper maken van groente en fruit is centraal staat in TAPP’s visie, moet dit wel gebeuren in relatie tot vlees en zuivel. Daarom geven wij hier de SP geen 2 punten voor. TAPP steunt het idee dat lage inkomens extra ondersteuning verdienen, maar denkt dat dit beter op een andere manier kan.
CDA [1/10]: Het CDA richt zich op het goedkoper maken van gezond voedsel en het duurder maken van ongezond voedsel. Hoewel dit een positieve stap is, is hun aanpak mogelijk minder gericht op de ondersteuning van diervriendelijkheid en duurzame landbouwpraktijken. Ook betekent dit vaak niet dat ongezonde dierlijke producten belast gaan worden, maar wordt hier vaak een “suikertaks” mee bedoeld. Wel is het CDA voorstander van het compenseren van maatschappelijke diensten door boeren.
Nieuw Sociaal Contract [1/10]: het NSC heeft in haar verkiezingsprogramma laten weten dat ze tegen een vleestaks is, en daarmee dus ook tegen een eerlijke vleesprijs. Wel staat er in het programma dat ze ongezonde producten extra willen belasten, dit zal dus voor een relatieve prijsverlaging zorgen voor gezonde producten. Ook wil het NSC langdurige afspraken die vastleggen dat boeren een eerlijke compensatie krijgen voor hun ecosysteemdiensten.
Conclusie
In het licht van deze informatie is de keuze duidelijk voor de TAPP Coalitie. Er zijn meerdere politieke partijen die de doelen van TAPP Coalitie ondersteunen, zoals D66, PvdD, Volt en CU.
Daarbij is het een kwestie van de individuele keus van stemmers welke partij in bredere zin het beste bij hen past en hoe de afweging gemaakt wordt om te kiezen voor idealen of voor een meer strategische stem. Denk aan een politieke partij die kans maakt in een regering te komen en (ook) de doelen van onder meer TAPP Coalitie in een regeerakkoord kan inbrengen. Een stem op Groenlinks-PvdA zou je bijvoorbeeld kunnen overwegen als strategische stem, zodat er een kans is dat een partij die het milieu hoog op haar agenda heeft staan, de grootste partij wordt. Dit geeft GroenLinks-PvdA een kans om in de regering te komen, of relatief veel invloed te krijgen in het parlement. Op 22 november kun je met je stem een verschil maken voor de toekomst van dieren, het milieu en de volksgezondheid. Samen kunnen we positieve veranderingen teweegbrengen en bijdragen aan een betere wereld voor ons allemaal.
