Rapporten

Rapporten en video's over een verhoging van de prijs op vlees:

Kijk dit youtube filmpje voor meer info over de TAPP Coalitie: https://www.youtube.com/watch?v=r5sD1dWr78Q&t=3s

  • 2012 CE Delft: 'Milieueffecten van verbeteropties voor de Nederlandse eiwitconsumptie'. In dit rapport worden vijf opties voor vermindering van de vleesconsumptie onderzocht: een btw verhoging op vlees, een accijns op vlees van 1, 2 of 3 euro per kg, een milieubelasting op vlees (differentiatie per type vlees), langjarige voorlichting en tenslotte een  plicht voor supermarkten om 20% plantaardige producten in vlees bij te mengen (in samengesteld vlees) of te verkopen i.p.v. vlees .
  • 2016 PBL: 'Opties voor energie- en klimaatbeleid' In dit rapport wordt op p. 117 gesproken over een btw-verhoging op vlees en een verbruiksbelasting op vlees (accijns).
  • 2018 FAIRR: 'The Livestock Levy: Are regulators considering meat taxes?'. In dit  rapport wordt onderzocht welke landen een vleestax overwogen en waarom dit noodzakelijk en onvermijdelijk is voor de gezondheid van mens, natuur en milieu.
  • 2018 Raad voor de leefomgeving: 'Duurzaam en gezond: Samen naar een houdbaar voedselsysteem'. In dit rapport wordt ook gepleit voor een belasting op vlees.
  • Jan Terlouw publiceerde samen met Hans Baaij een artikel in NRC over de invoering van een vlees accijns. Zie voor het artikel deze link.

  • Compassion in World Farming publiceerde dit (engelse) overzicht over 'Paying the true price for meat, eggs and dairy' met een lang overzicht van alle negatieve externe effecten op het gebied  van milieu, natuur, gezondheid en dierenwelzijn van vlees, zuivel en eieren: https://www.ciwf.org.uk/media/7431690/paying-for-the-true-costs-of-our-meat-eggs-and-dairy.pdf
  • Hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman (Universiteit Tilburg) publiceerde in economentijdschrift ESB een artikel over een vleestax in relatie tot lagere kosten voor de volksgezondheid van tenminste 1 miljard euro per jaar, bij een verdubbeling van de prijs van vlees en een halvering van de vleesconsumptie als gevolg daarvan. Zie voor het artikel deze link. Ook pleitte hij in het NRC voor een vleestax die leidt tot minder vleesconsumptie en dus tot minder darmkanker, in plaats van een peperduur bevolkingsonderzoek naar darmkanker. In dit verband sprak hij van 'zachte' heelmeesters. Zie voor het artikel in het NRC deze link.

  • Motivaction publiceerde in 2021 onderzoek naar hoe Nederlanders denken over vleesconsumptie en de verlaging hiervan.
  • In België verscheen het rapport 'A Tax on Meat as a Climate Policy Measure'. Het rapport gaat over het invoeren van een belasting op vlees vanwege gezondheid en milieu, met een voorstel voor overheidsvoorlichting, afschaffing van subsidies op vleesproductie en gerichte bestedingen van de belastingopbrengst.
  • 2018 Oxford University: 'Health tax on meat'. In dit rapport wordt gepleit voor een belasting in rijke landen van ca. 100% op de prijs van bewerkt vlees en ca. 16% op de prijs van rood vlees om de gezondheidsschade van het eten van teveel bewerkt en rood vlees te minimaliseren. Deze belasting kan in 140 landen ingevoerd worden (in arme landen een lagere belasting) en zou dan meer dan 220,000 doden per jaar en meer dan  40 miljard US$ besparen aan gezondheidskosten per jaar. 
  • In de bijlage van het rapport is voor afzonderlijke landen nagegaan wat de effecten zijn van invoering van een Health tax op vlees. Voor Nederland zou een heffing van 115% op bewerkt vlees en 27% op rood vlees nodig zijn voor een optimaal gezondheidseffect. Dit leidt tot een 25% lagere consumptie van bewerkt vlees en tot 1680 minder doden in het jaar 2020, en 376 miljoen euro minder kosten aan gezondheidszorg die aan de vleesconsumptie gerelateerd zijn (430 miljoen USD). De heffingen zorgen voor een jaarlijkse belastingopbrengst in Nederland van 1,09 miljard euro (0,75 USD voor bewerkt vlees en 0,49 USD voor rood vlees). Als gevolg van de healttax gaan mensen wel meer niet-belaste eiwitten kopen zoals kip en melk. Voor gezondheid en milieu is dit een verbetering, de klimaatimpact van deze producten is per kilo veel lager dan van rund-, kalfs- en varkensvlees. Berekend is dat de energie inname door de healthtax afneemt met gemiddeld 23 kcal/dag. Dit komt door een afname van 24 kcal/d door bewerkt vlees, 6 kcal/d voor rood vlees en 3 kcal/d voor olieen. Daartegenover staat een toename van kip, melk en eieren met resp.  6, 4 en 0,56 kcal/dag.
  • Kijk dit YouTube filmpje en hoor het overtuigende verhaal van een heffing op vlees die een subsidie op groenten en fruit mogelijk maakt; voor betere gezondheid van ons allen en dus ook lagere zorgkosten!
  • In dit onderzoek werd een combinatie van maatregelen in de EU doorgerekend: een belasting op vlees en een subsidie op plantaardige eiwitten: https://www.semanticscholar.org/paper/Impact-of-a-combined-meat-tax-and-vegetable-protein-Helming-Kuhlman/f794a5a4466d2cb06382f2d37e4719dd877f202d#paper-header
  • In deze Master Thesis uit 2017 (Universiteit Utrecht) werd een vleestax onderzocht: Master thesis_von Knobloch_5593441.pdf
  • https://www.sciencedaily.com/releases/2011/01/110125084523.htm is een studie uit 2011 over een CO2 tax in de EU voor de landbouw. 
  • In 2019 heeft een Duitse instituut een CO2 heffing op vlees en zuivel onderzocht; dit kwam als beste optie naar voren: https://www.boerderij.nl/Home/Achtergrond/2019/11/Duitse-analisten-opperen-zuivel--en-vleesheffing-502294E/
  • In Australie zijn er al sinds 1997 vleesheffingen ingevoerd van 5 Australische dollars per dier, o.a. voor dierwelzijnsprogramma's: https://www.agriculture.gov.au/ag-farm-food/levies/rates/cattle-livestock-transaction
  • 2021. Latka et al. (2021): Het wetenschappelijke rapport 'Paying the price for environmentally sustainable and healthy EU diets' uit de Elsevier beordeeld interventies aan de consument en hun doeltreffendheid om een overgang naar gezondere en milieuvriendelijkere diëten te ondersteunen en stellen hierbij belastingen/subsidies als relevante instrumenten. Bevindingen suggereren dat specifieke belastingen van voedsel effectief zijn bij het bereiken van voedings- en milieuduurzaamheidsdoelstellingen. Er zijn hierbij aanzienlijke belastingniveaus nodig om de beoogde consumptieverschuivingen te realiseren,
    Bekijk het wetenschappelijke rapport hier. 
  • 2019. De World Resource Institute schreef een rapport met scenario's voor wereldwijde voedselconsumptie in 2050: lagere vleesconsumptie is nodig in hoge inkomenslanden om de wereld te voeden. Bekijk het wetenschappelijk rapport hier. 
  • 2021. 'The True Cost and True Price of Food' (2021). Om duurzame voedselsystemen te garanderen, moeten milieu- en gezondheidskosten worden meegewogen en tegelijkertijd moet gezond en duurzaam voedsel voor iedereen betaalbaar gemaakt worden. Een van de centrale problemen van de huidige voedselsystemen is dat veel van de kosten van schadelijk voedsel worden geëxternaliseerd, d.w.z. worden niet weerspiegeld in de marktprijzen. Lees de bevindingen van het rapport hier.
  • 2021. Duurzame voedselproductie en consumptie (focus op eiwit). Lees het hier.
  • 2006. Duurzame eiwitproductie en -consumptie: varkens of erwten? Bekijk het boek hier. 
  • 2021. Blindspot. How lack of action on livestock methane undermines climate targets. Bekijk het rapport hier. 

    Rapporten over gezondheid en lagere vleesconsumptie:
  • De Green Protein Alliance heeft een brondocument 'Naar een meer plantaardig voedingspatroon' gemaakt over gezondheid en plantaardige voeding.
  • De CO2 reductie van vleesvervangers is te lezen in een rapport van adviesbureau Blonk voor de actie Doe maar lekker vegetarisch van AH, Unilever en de Nationale Postcode Loterij:
  • https://doemaarlekkervegetarisch.postcodeloterij.nl/waarom-vegetarisch/blonk-consultants
  • De Gezondheidsraad stelt dat een eetpatroon met minder dierlijke voedingsmiddelen en meer plantaardige voedingsmiddelen een lager risico geeft op sterfte aan hart- en vaatziekten en andere aandoeningen (Gezondheidsraad, 2011). In zo’n voedingspatroon is de inname van verzadigde vetten lager en die van vezels hoger.
  • Ook het Voedingscentrum raadt een lage inname van verzadigde vetten aan (Voedingscentrum, 2012). Als de richtlijnen voor gezonde voeding (dat betekent o.a. gemiddeld 25% minder vlees- consumptie) door de hele Nederlandse bevolking opgevolgd zouden worden zou dat per jaar 7.000 sterfgevallen schelen (Gezondheidsraad, 2011).
  • Het PBL schreef in de Milieubalans 2009 over vlees in relatie tot gezondheid: "Nederlanders eten niet alleen twee keer zoveel eiwitten als nodig is, maar ze eten ook bijna anderhalf keer zoveel verzadigde vetten als aanbevolen (RIVM, 2004; RIVM, 2007). Nederlanders krijgen deze vetten vooral binnen via dierlijk voedsel (circa 75%). Teveel verzadigde vetten leidt tot een grotere kans op hart- en vaatziekten (Gezondheidsraad, 2001; RIVM, 2004). Hierdoor komen er in Nederland elk jaar ruim drieduizend ziektegevallen bij en sterven er ruim 700 mensen. Bovendien verhoogt het eten van veel rood vlees (meer dan 160 g per dag) de kans op darmkanker (Norat et al., 2005)". https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/500081015.pdf p. 175.
  • Een lagere consumptie van bewerkt- en rood vlees (rund-, kalfs- en varkensvlees) is volgens de WHO en het Voedingscentrum heel gunstig voor de volksgezondheid, voor meer info zie deze link. Volgens het RIVM zorgt een 40% lagere vleesconsumptie dat het aantal ziektegevallen met 20% afneemt, zie dit artikel. De gezondheidskosten van een te hoge consumptie van rood vlees en bewerkt vlees en te weinig groenten bedragen 98 US dollar per jaar per persoon volgens een recente Canadese studie, hier kunt u het onderzoeksartikel lezen. In Nederland zal dit vergelijkbaar zijn (ca. 85 euro schadekosten per jaar per persoon door ons consumptie patroon met teveel vlees en te weinig groenten). Daarom wordt een Healthtax op vlees voorgesteld. 
  • De kern van het artikel 'Plant-based diets could save millions of lives and dramatically cut greenhouse gas emissions' (University of Oxford, 2016) is dat per jaar er 1000 miljard dollar aan zorgkosten en 570 miljard dollar aan klimaatmaatregelen kunnen worden bespaard als men mondiaal zou overstappen op een plantaardig eetpatroon.
  • In The Telegraph werd in 2018 het artikel 'Third of early deaths could be prevented by everyone giving up meat, Harvard says' geplaatst. De kern van dit artikel is dat wetenschappers en artsen op het vlak van voeding en gezondheid aangeven dat de gezondheidsvoordelen van een (overwegend) plantaardig eetpatroon zwaar onderschat worden.
  • Hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman publiceerde in economentijdschrift ESB een artikel over een vleestax in relatie tot lagere kosten voor de volksgezondheid van tenminste 1 miljard euro per jaar bij een verdubbeling van de prijs van vlees en een halvering van de consumptie als gevolg daarvan. Hier kunt u het artikel vinden. De kosten door hart- en vaatziekten zouden met 16% dalen.
  • Voor België en Engeland is in dit artikel onderzocht wat de maatschappelijke voordelen en gezondheidsvoordelen zijn van een menu met minder vlees.
  • Volgens Richtlijn Gezonde Voeding van het Voedingscentrum moeten we ca. 50% minder vlees consumeren: zie p. 41 van het rapport 'Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten .
  • Volgens de Schijf van Vijf hebben we aan 25 kilo vlees per persoon per jaar genoeg, stelt het Voedingscentrum en het Preventie Akkoord (tegen overgewicht en obesitas), maar we verorberen 38 kilo, dus  inderdaad 50% meer dan nodig.
  • Peter Kooreman, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit van Tilburg, pleit in een artikel op MeJudice voor een heffing op vlees die overconsumptie van vlees tegengaat. De kans op darmkanker wordt volgens hem vergroot door het eten van veel rood vlees (rund, varken, lam) en bewerkt vlees (zoals salami, ham, rookworst). Dit verband is ook geconstateerd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ook een verhoogde kans op obesitas, hart- en vaatziekten en diabetes type 2 wordt gekoppeld aan het eten van te veel rood en/of bewerkt vlees. 
  • De links tussen overgewicht en obesitas en een te hoge vleesconsumptie (naast de link met teveel suiker) wordt in diverse internationale rapporten aangetoond, zie: 
  • https://www.gezondheidsnet.nl/overgewicht-en-afvallen/minder-vlees-eten-zorgt-voor-gewichtsverlies
  • https://gezondnu.nl/dagnieuws/eiwitten-uit-vlees-naast-suiker-oorzaak-obesitas/
  • Een heffing op vlees die leidt tot ca. 20% minder consumptie van vlees, is daarmee ook een erg effectieve beleidsmaatregel voor het tegengaan van overgewicht en obesitas, naast andere maatregelen zoals minder suiker consumptie en meer bewegen. 
  • NRC Handelsblad publiceerde onlangs ook dit overzichtsartikel over gezondheidsnadelen van rood- en bewerkt vlees.
  • Er is ook een voorstel ontwikkeld om de hogere zorgkosten en verloren levensjaren als gevolg van een te hoge consumptie van bewerkt vlees (verhoogde kans op darmkanker) door te berekenen in de prijs van vlees. Dat zou omgerekend leiden tot een 'kankervleestaks' van 50 eurocent per ons bewerkt vlees (5 euro/kg), voor meer info zie deze link.
  • RIVM publiceerde in 2017 het rapport 'Healthy and sustainable diets' waarin de te hoge consumptie van vlees uit oogpunt van gezondheid en milieu wordt beschreven.

    Nina van der Vliet, Else Zantinge en Koen van der Swaluw (RIVM) publiceerde in 2020 het volgende achtergrond rapport: 'Wat werkt-dossier Verminderen van vleesconsumptie'. In dit rapport wordt o.a. beschreven hoe een meer plantaardig dieet beter is voor de gezondheid en wat de positieve impact hiervan is op het milieu: "De noodzaak van een duurzamer voedingspatroon groeit: een voedingspatroon met meer plantaardige en minder dierlijke producten. Enerzijds zijn veranderingen in ons voedingspatroon nodig om de ziektelast van chronische aandoeningen te verminderen. Anderzijds is het door de groeiende wereldbevolking nodig om de impact van onze voedselconsumptie op het milieu te verminderen. Een voedingspatroon met meer plantaardige en minder dierlijke producten draagt daar aan bij." Bekijk het rapport hier. 

    Meer lezen over onderzoek van de Vrije universiteit Amsterdam (VU) en o.a. over hun 'Green Protein Lifetime Achievement Award'? Lees het hier. 

    Lees hier het artikel over gezondheidsimpacten van het eten van vlees op gezondheid, gericht op de EU (2021).
    " Nikolai Pushkarev van the European Public Health Alliance (EPHA) schreef dit rapport over de gezondheidseffecten van vlees in de EU."

Rapporten over de 'true price' van vlees:

  • TCV, WUR, Soil&More en True Price, maart 2019 https://transitiecoalitievoedsel.nl/wp-content/uploads/2020/07/2020-03-11_Verkenning-True-Pricing-en-True-Cost-in-Food-Agri.pdf.In dit rapport zijn true price berekeningen gemaakt voor de milieukosten en sociale kosten voor volle melk, aardappelen en tomaten (met enkele voorbehouden). Per liter melk zijn de externe kosten 25 eurocent. Die bestaan grotendeels uit kosten voor broeikasgas emissies. Daarnaast zijn sociale kosten berekend (eerlijke prijs voor de boer) en kosten voor een gezonde bodem. Omdat in 1 kg kaas 10 liter melk zit, zou kaas dus eigenlijk 2,50 euro duurder moeten zijn. Melk zou eigenlijk 25 eurocent duurder moeten zijn. 
  • CE Delft, 2018: 'De echte prijs van vlees'. Hierin wordt de 'True Price' berekend voor rund-, varkensvlees en kip als ook afgewentelde milieukosten in de prijs worden meegerekend en andere kosten.
  • Juiste en eerlijke prijzen voor voedsel, WUR, 2019 https://edepot.wur.nl/513322
  • In 2013 werd in het rapport 'The hidden cost of UK food' berekend dat voor elke £ die in Engeland wordt uitgegeven aan voedsel er 1£ aan verborgen kosten zit en voedsel dus eigenlijk 2x duurder zou moeten zijn (ook vlees).
  • In 2018 bracht de Universiteit Augsburg een rapport uit waaruit blijkt dat vlees 3x zo duur zou moeten zijn met een 'True Price'.https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/agri-food/30115/onderzoek-werkelijke-kosten en
  • https://www.presse.uni-augsburg.de/unipressedienst/2018/jul-sep/2018_097/
  • Sander Biesbroek presenteerde 17 september 2019 (RIVM) onderzoek 'Healthy and sustainable diets - co-benefits and trade-offs in The Netherlands'. Hierin wordt een voorstel gedaan voor een heffing op vlees van 30% en een subsidie op groente van 10%. Zowel gezondheids- als milieu-effecten en positieve effecten voor de economie en het verlagen van de zorgkosten zijn groot. Een heffing op vlees van 30% leidt tot een afname van de vleesconsumptie met 15,6% en een daling van zorgkosten met 462-3081 miljoen euro per jaar, terwijl CO2-emissies ook fors afnemen en netto economische effecten voor Nederland positief zijn. Het aantal gevallen met darmkanker neemt af met 1000 per jaar in 2028. Ook diverse andere ziekten nemen af en bijbehorende kosten. Een subsidie op groente en fruit zorgt voor een stijging van de consumptie hiervan met bijna 5%. Het voorstel van Biesbroek lijkt sterk op het voorstel van de Tapp Coalitie voor een true price op vlees (duurzaamheidsbijdrage) waardoor vlees ca. 30% duurder wordt in 2030, en waardoor een btw verlaging van 4% mogelijk is (een fiscale subsidie op groenten en fruit). https://www.researchgate.net/publication/334966138_Healthy_and_Sustainable_Diets_-_Finding_co-benefits_and_trade-offs_for_the_Netherlands

Rapporten over de milieu impact van minder vlees eten:

De vleesconsumptie zal in 2050 met 75% groeien, zuivel met 65% en granen met 40%.

Overige informatie over vlees:

Youtube films over vlees:

Hieronder youtube films over de TAPP Coalitie